مدیتیشن چیست؟

مدیتیشن و تمرکز ذهن حتی بعد از بارها تمرین کردن هم می تواند مشکل باشد. برای خیلی ها غیر قابل تحمل است که فقط یک جا بنشینند و به چیزی فکر نکنند. شما هم مثل سایر مردم گاهی به شدت کلافه هستید و روز دیگر بسیار آرام و خونسرد می شوید و گاهی هم آنقدر خسته و کوفته که نمی توانید چشمانتان را باز نگه دارید.

اما اینها قابل حل هستند.

راز اصلی مدیتیشن در نوع نفس کشیدن است. چنانچه روی تنفس تمرکز کنید قادر خواهید بود که تحت هر شرایطی تمرین را تا پایان ادامه دهید.

از طریق انواع مختلف نفس کشیدن می توان جریان حیاتی یا پرانا را بر حسب نیاز کاهش و افزایش داده و انرژی را متمرکز ساخت. اگر با تنفس صحیح شروع کنید بعد از چند دقیقه قادر خواهید بود با صبر و حوصله بنشینید و با آرامش و توجه کامل مدیتیشن را کامل کنید.

کمی هم درباره لغت مدیتیشن توضیح دهیم. اغلب این روزها این کلمه بر سر زبانها افتاده ولی کسی معنای صحیحی برای آن نمی داند. Meditation نامی است که از فعل Meditate گرفته شده و به معنی ? تفکر عمیق ? است. در آیین بودایی و هندویی مفهوم عمیقتری به خود می گیرد و به صورت تفکر عمیق به مقصود رسیدن به حقیقت در می آید که در این حالت بهترین معادل برای آن کلمه? عبادت?  است.

مدیتیشن انواع گوناگون برای مقاصد و اهداف متعدد دارد ولی باید دقت کنید که روشهای ریلکس کننده و آرامش عضلات یا Body Relaxation را با مدیتیشن اشتباه نگیرید.

در مدیتیشن هیچ نوع صدا یا موسیقی نباید پخش شود و بهترین و کاملترین روش تفکر در سکوت مطلق است. در برخی انواع آن به نام Guided Meditation یک استاد با سخن گفتن و راهنمایی شاگردان به آنها می گوید که در هر مرحله از مدیتیشن چه بکنند. این روش معمولا برای عبادت طولانی مدت و مرحله دار و برای مبتدیانی است که ممکن است دچار شک و حواس پرتی شوند.

موسیقی های خاصی برای مدیتیشن وجود دارد ولی موسیقی های ریلکسیشن به اشتباه با این نام فروخته می شوند. موسیقی مخصوص مدیتیشن باید یا اذکار مخصوص و تکرار مکرر اصوات خاص بودایی و هندویی باشد و یا باید یک موسیقی بدون زیر و بم و یکنواخت و بدون هیجان باشد.

دقت کنید که هرگز با یک آهنگ آرام یا باکلام یا گیتار یا پیانو و یا آهنگ غمگین که شما را به حالت گریه می اندازد و یا به یاد شخص خاصی می اندازد مدیتیشن نکنید.

از موسیقی های آرام با سازهایی مثل چنگ و فلوت می توانید برای ریلکس کردن بعد از یک روز کاری استفاده کنید.

اذکار مخصوص مدیتیشن ذکرهایی هستند که ذهن را به تعادل رسانده و شما را قادر به سفر در عمق کائنات می سازند. معروفترین این ذکرها OM است که به صورت طولانی A-U-M تلفظ می شود. این کلمه بخش اصلی همه اذکار بودایی- تبتی و هندو می باشد.

ذکرها Mantra به زبانهای متعددی وجود دارند اما پرطرفدارترین آنها به زبانهای تبتی و سنسکریت هستند. اگرچه می توان معنی ذکر را به زبان دلخواه در آورده و تکرار کرد متاسفانه ممکن است آهنگ ملایم و شعرگونه ذکر به دلیل ترجمه از بین برود و در نتیجه تمرکز مشکلتر شود. موسیقی و آهنگین بودن ذکر است که حفظ کردن آن را ساده می کند و به دلیل ارتعاش متعادل باعث آرامش می شود. چنانچه وزن لغات در ترجمه ذکر رعایت نشود اثر چندانی در برقراری بالانس انرژی نخواهد داشت اگرچه همچنان به ضمیر ناخودآگاه نفوذ می کند.

ذکرها حتی اگر به زبانی بیگانه باشند نیز خاصیت بسیار زیادی برای جمع آوری و فراخوانی فرشتگان و انرژیهای مثبت و سازنده در اطراف شما مخصوصا هنگام مدیتیشن دارند. همچنین این ذکرها  به ضمیر ناخود آگاه و قدرت بی حد و حصر بشر پیامهای متعدد می فرستند و او را از نیازمندی و بدن فیزیکی مطلع می سازند این امر مخصوصا در ذکرهای شفاگر صحت دارد.

دقت کنید که قبل از فرو رفتن به تفکر و عبادت فکری خود محیط اتاقی را که آن می نشینید با ارتعاشات مثبت پاکیزه کنید. ارتعاشاتی مانند صوت آوم ? و یا هر ذکری مانند   Nilakantha Dharani, Om Mani Padme Hum, Om Namah Shivaya, Om Namoh Bhagavate   در تصفیه محیط بسیار موثر هستند. علاوه بر آن سوزاندن عود های مخصوص و صدای زنگهای برنجی به این امر کمک می کنند.

همیشه به نیت نیک به مدیتیشن بنشینید.چون کل مدیتیشن از نیت حاصل می شود.
بهترین جهت نشستن رو به مشرق است مخصوصا در هنگام روز و در شب  به سوی شمال است.

بهترین نحوه نشستن به صورت نیلوفر آبی است که در شکل نشان داده شده است.

نیلوفر آبی نصفه

نیلوفر آبی کامل

البته کسانی که در ناحیه پشت و کمر و شانه احساس درد می کنند می توانند دراز بکشند اما چیزی زیر سر و پاها نگذارند. ستون فقرات باید در همه حالات کاملا راست و کشیده باشد.

ذکرها نباید در طول مدیتیشن گفته شوند بلکه باید قبل از شروع و با چشمان بسته خوانده شوند تا زمانیکه احساس شود که ذهن آمادگی پیدا کرده است.

چنانچه قبل از مدیتیشن نیت نیک و مثبت داشته باشید و اطراف خود را از منفی ها پاک کنید خطر ورود هیچ نوع موجود ارگانیک یا غیر ارگانیک به قلمرو شما وجود نخواهد داشت. توجه داشته باشید که اگر بدون آگاهی و برای مدت طولانی مدیتیشن کنید این احتمال وجود دارد که ارواح و موجودات سرگردان که تفکرات شما را می بینند در حالت مدیتیشن به آنها وارد شوند و یا خود را به نحوی به شما متصل کنند و بهره های دیگر ببرند. از این رو گفتن ذکر آوم و آگاهی از نیت و همچنین سوزاندن بخور و عود در این شرایط بسیار مهم هستند.

بهترین زمان برای مدیتیشن صبحها قبل از طلوع آفتاب است. اگرچه بعد از طلوع هم چنانچه ناشتا باشید می توانید تا ساعت ۱۱ صبح آن را انجام دهید. بعد از ظهر ها زمان مناسبی برای این کار نیست و بدترین زمان هنگام غروب آفتاب است ( مگر آنکه مدیتیشن مربوط به یکی از چاکراهای پایینی و یا غرض دیگری توسط یک فرد متبحر باشد). شب هنگام  از ساعت ۹ تا ۱۱ شب چنانچه شکم خالی باشد یا فقط میوه صرف شده باشد ایرادی ندارد. ( برخی انواع مدیتیشن در شب یا نیمه شب انجام می شوند که عادی نبوده و باید توسط فرد متبحر انجام شوند).

قبل از مدیتیشن حتما حتما باید چند حرکت یوگا یا ورزش آیروبیک انجام شود در غیر این صورت بعد از مدیتیشن دچار حالت سرگیجه- خواب آلودگی و بد اخلاقی خواهید شد. توجه داشته باشید که مدیتیشن برای نتیجه گرفتن از سایر تمرینات روحی است و به تنهایی کافی نیست.

هرگز با شکم پر مدیتیشن نکنید. حداقل بین زمان خوردن و زمان مدیتیشن ۳ ساعت فاصله بگذارید.

از مدیتیشن در محیطهای شلوغ و عمومی در کنار افراد دیگر به شدت پرهیز کنید مگر آنکه مدیتیشن از نوع ساده و تحت راهنمایی استاد باشد.

روشی ساده:

۱- به پشت دراز بکشید و بدن خود را روی ملافه حس کنید. ملاحظه کنید که چطور نفس می کشد و چطور نبض ضربان دارد. ببینید آیا بدنتان ریلکس و آزاد شده یا همچنان ماهیچه ها را محکم و سفت نگه داشته است.  چشمان را ببنید و وزن سرتان را روی زمین حس کنید. وزن بدن را روی زمین حس کنید. ببینید چه بخشهایی از بدن کاملا به زمین چسبیده و چه بخشهایی از آن فاصله دارد.

۲- حالا تک تک اعضای بدن را اسکن کنید . از پنجه پاها شروع کرده و شل کنید. از پنجه به سمت مچ و سپس ماهیچه ساق پا بالا بروید و آنها را شل کنید. زانو ها و رانها و کمر- شکم- سینه ? پشت و شانه ها و در آخر بازوها و پشت گردن و جمجمه. ببینید کدامیک سفت و سرد است و کدامیک گرم یا بی حس است؟ همه را بازبینی کرده و آرام آرام شل کنید. اگر در میان کار دقت کردید و دیدید چند عضله را به طور خودکار منقبض کرده اید حتما دوباره آنها را منبسط کنید.
حالا به ستون فقرات دقت کنید و تصور کنید رودخانه ای از انتهای ستون فقرات به سوی جمجمه در حال حرکت است. ببینید که سرعت جریان رودخانه چقدر است و آیا موانعی سر راه آن وجود دارد؟

۳-تمام توجه خود را به سرتاسر بدن منعطف کنید و ببینید چه چیزی حس می کنید. کدام قسمتهای بدن به توجه شما بیشتر نیاز دارند؟
حال تمام توجه خود را به سمت نفس ببرید. کیفیت نفس و جنس آن از چیست؟ آهنگ نفس کشیدن شما چیست؟ آیا کوتاه و منقطع نفس می کشید یا بلند و آهسته ؟ آیا ترجیح می دهید که بعد از کشیدن نفس آن را نگه دارید تا ششها استراحت کنند؟ چه رابطه ای بین این نفسها با بدن و افکارتان حس می کنید؟  لازم نیست این رابطه را بیان کنید فقط کافی است آن را حس کنید.

۴-حالا به افکار و جریانشان نگاه کنید. ببینید چه افکاری به ترتیب وارد ذهن شما شده و خارج می شوند؟ هیچ فکری را سرکوب نکنید بلکه اجازه دهید جریان بیاید و داخل و خارج شود. لیست کارهایی که باید فردا انجام دهید؟ حرفهایی که خیال دارید به دیگران بزنید؟ حواستان اینجاست یا جای دیگری است؟
نیازی نیست که روی حرفها و افکاری که وارد ذهنتان می شوند حکم صادر کنید و قضاوت کنید. فقط آنها را نگاه کنید مثل برنامه تلویزیون. با هر فکری که وارد می شود بدن و نفستان یک واکنش فیزیکی نشان می دهد. آیا بدنتان بر اثر برخی افکار سرد می شود؟ آیا نفستان تند می شود؟ ابروهایتان در هم می رود و یا انگشتانتان منقبض؟  به همه علائم توجه کنید

۵-یک دست را روی قلبتان بگذارید و ضربان آن را مدتی گوش دهید..قفسه سینه با هر نفس شما بالا و پایین می رود. توجهتان را به ریتم نفسها بدهید و یواش یواش نفسها را عمیق و عمیق تر کنید تا قلب غیر فیزیکی تان را نیز حس کنید. قلبی با ضربان عاطفی.
ببینید چه حسی به شما دست می دهد؟ آیا قلب حسی شما غمگین است یا شاد یا شاید هم مضطرب؟
لازم نیست روی این احساسات تمرکز کنید. همین که از وجود آنها باخبر شوید کافی است. ببینید چه رابطه ای بین احساسات خود و نفسهایتان می یابید؟ چه رابطه ای میان بدن خود با این احساسات وجود دارد؟

۶- همه این ابعاد را یکی بعد از دیگری حس کنید و بدانید آن کسی که به احوال بدن و نفس شما توجه کرده بخش اصلی و تغییر ناپذیر وجود شماست.
آهسته دستها و پاهای خود را بمالید و با کف دست چشمان خود را گرم کرده سپس آنها را بگشایید.

Hshreikimaster.blogfa.com                                        

تهیه تنظیم از استاد شریف پناهی